De crisis in de scheepsbouw- en offshoresector is dieper en langer dan zij in decennia is geweest, en het einde is nog niet in zicht. De malaise is door de hele keten van scheepsbouwers, installatiebouwers, bodemonderzoekers en onderhoudswerven voelbaar.

De olie- en gasindustrie is altijd cyclisch, maar deze crisis is wel héél lang en diep, zegt Ruud Liem van brancheorganisatie IRO voor offshore-toeleveranciers. „En we weten totaal niet hoe lang die nog duurt.” Grote projecten worden door de lage olieprijs massaal afgeblazen of uitgesteld. Daardoor is vrijwel alles met water – scheepsbouw, transport, offshore, overslag, bodemonderzoek – gedoemd tot verlies. Het maritieme cluster is immers sterk met elkaar vervlochten.

De bedrijven die bijna alleen de olie- en gasindustrie bedienen hebben het nu - logisch - het zwaarst, zegt Liem. „Huisman, SBM, Heerema, IHC.” De teller van het Amerikaanse adviesbureau Graves&Co, dat sinds half 2014 ontslagen wereldwijd in de olie en gas bijhoudt, stond deze zomer op 385.000.

Hans Walthie van de vakbond voor varend personeel Nautilus, wijst ook op „het slagveld” in de Noordzee, waar inmiddels honderden booreilanden leegstaan. „De wereldwijde economie trekt wel aan, maar de offshoresector niet. Die is na de financiële crisis nooit opgekrabbeld.”

En er is een tweede probleem dat de malaise verergert, zegt Walthie: het wereldwijde overschot aan vrachtschepen. „Er zijn afgelopen jaren heel veel containerschepen gebouwd in de veronderstelling dat het allemaal veel meer zou worden en er veel meer transport nodig zou zijn.” Dat is ook wel enigszins zo, maar de concurrentie onder scheepsbouwers en rederijen is inmiddels moordend en Nederlandse lonen worden te hoog.

Niet alles gaat overigens slecht in Nederland. „Een lichtpunt” is wind op zee, de bouw van windmolenparken in het water, zegt Walthie van Nautilus. Nederland gaat komende jaren vijf nieuwe parken aanleggen. „Van Oord en Boskalis gaan daar zwaar in investeren.” En kijk naar een bedrijf als windmolenmastenbouwer Sif, dat deze maand nog indrukwekkende omzet- en winstcijfers publiceerde en uitbreiding aankondigde.

Er zijn meer lichtpuntjes: de cruisevaart groeit, inclusief bijbehorende bouw van luxe schepen, superluxe jachten verkopen goed. De lege platforms in de Noordzee moeten ook weer weggehaald. En onderhoud blijft.