Door Bart Dirks, De Volkskrant dd. 15 december 2016.

De Rotterdamse haven neemt afscheid van zijn officieuze vlaggenschip, de iconische Berge Stahl.

Wordt het gevaarte straks op een strand gesloopt volgens de 'zwaartekrachtmethode' ?

Als de allergrootste schepen de Rotterdamse haven binnenvaren, wordt niets aan het toeval overgelaten. Twee ervaren loodsen worden 60 kilometer buiten de kust per helikopter aan boord gebracht om de kapitein te helpen manoeuvreren. Vier sleepboten duwen en trekken het schip met zijn kostbare lading veilig naar de kade.

Heel wat ruwer gaat het er meestal aan toe als zo'n vrachtmonster is afgeschreven. Met grote snelheid wordt zo'n schip in Pakistan, Bangladesh of India op het strand geparkeerd, zo ver mogelijk over de vloedlijn. Daarna wordt het het tot schroot verwerkt - een gevaarlijke klus voor mens en milieu. 'Beaching' heet die omstreden praktijk.

In Rotterdam is de vrees dat ook de Berge Stahl dit lot te wachten staat. Het schip voer jaarlijks negen tot tien keer uit Ponta da Madeira (Noord-Brazilië) naar Ertsoverslagbedrijf Europoort (EECV). Grote kans dat in uw Europese auto of wasmachine staal zit dat als ijzererts door de Berge Stahl is bezorgd. Zondag voer het het gevaarte met een lengte van 343 meter en 63,5 meter breed voor de 249ste en laatste keer bij Hoek van Holland de haven in. In 25 jaar bracht het schip 90 miljoen ton ijzererts - een absoluut record.

Wat gebeurt er met het rode gevaarte nu staalbedrijf ThyssenKrupp het vervoerscontract heeft beëindigd? Rederij Berge Bulk, gevestigd in Singapore, geeft geen antwoord op specifieke vragen. 'We zijn heel trots en zien de Berge Stahl als onze vlaggenschip', zegt woordvoerster Rachel Wong. 'We moeten nog een besluit nemen over de toekomst.

Experts verwachten dat sloop de enige optie is. 'De meeste zeeschepen eindigen op de stranden van India, Pakistan en Bangladesh', zegt Tom Peter Blankestijn. Hij is eigenaar van Sea2Cradle, een Rotterdam bedrijf dat wereldwijd bemiddelt bij duurzame ontmanteling. 'Beaching is goedkoop, want staal, aluminium en koper leveren in Azië meer op dan hier. Maar recyclen op het strand is gevaarlijk voor arbeiders en milieu. Die oude schepen zitten vol met kwik, asbest en pcb's.'

Bij gebrek aan kades op het strand is het lastig om gevaarlijke stoffen aan boord veilig te verwijderen. Het ontmantelen gebeurt volgens de 'zwaartekrachtmethode', zoals Blankestijn het eufemistisch noemt: de romp wordt aan stukken gezaagd; vervolgens vallen platen van tientallen tonnen zwaar op het strand. 'Dat zijn ongeleide projectielen. Vorkheftrucks kun je amper gebruiken, dus jonge knapen slepen met zware kettingen dat staal weg. Dat is niet meer van deze tijd.

De Bergen Stahl vertrekt vrijdag uit Rotterdam richting China. Meer wil de rederij voorlopig niet kwijt. Rachel Wong vanuit Singapore: 'De Berge Stahl heeft het leven van vele mensen geraakt, zowel op zee en op het land, en het zal een huzarenstukje zijn om dat gat op te vullen door een ander vaartuig. Eén ding staat vast: we blijven ijzererts naar Rotterdam transporteren.